จีนและประเทศเอเชียกลางยังคงเป็นผู้บุกเบิกความร่วมมือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง

เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2556 นายสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน กล่าวสุนทรพจน์โดยเสนอให้มีการสร้างแถบเศรษฐกิจเส้นทางสายไหมครั้งแรกในคาซัคสถาน ดังนั้น เอเชียกลางคือสถานที่ที่แนวคิดหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางถือกำเนิดขึ้น   เกือบทศวรรษที่ผ่านมา จีนและประเทศเอเชียกลางได้ผนึกกำลังความร่วมมือในยุทธศาสตร์การพัฒนาและประสบความสำเร็จที่ให้ประโยชน์ในด้านความร่วมมือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางที่มีคุณภาพสูง

การประชุมสุดยอดจีน-เอเชียกลาง จัดขึ้นระหว่างวันที่ 18-19 พฤษภาคม 2566 ที่เมืองซีอาน มณฑลส่านซี ทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน เป็นการสร้างฉันทามติในอนาคตระหว่างจีนกับประเทศเอเชียกลาง รวมทั้งส่งเสริมความแข็งแกร่งในฐานะผู้บุกเบิกและสร้างความก้าวหน้าในความร่วมมือภายใต้แนวคิดหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง

ศูนย์ปฏิบัติการเทคโนโลยีและนวัตกรรมหลู่ปัน ในประเทศทาจิกิสถาน (ภาพจากเว็บไซต์ Belt and Road)

เอเชียกลางเป็นเขตสาธิตความร่วมมือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง (BRI) คุณภาพสูง   โครงการต่าง ๆ ก่อให้เกิดประโยชน์ที่เป็นรูปธรรมแก่ประชาชนในภูมิภาค รวมถึงท่อส่งน้ำมันดิบจีน-คาซัคสถาน ท่อส่งก๊าซจีน-เอเชียกลาง ทางหลวงจีน-คีร์กีซสถาน-อุซเบกิสถาน สวนอุตสาหกรรมเผิงเซิ่ง(Pengsheng) และทางหลวงจีน-ทาจิกิสถาน-อุซเบกิสถาน   

ฮอาร์กอสศูนย์ความร่วมมือชายแดนระหว่างประเทศจีน-คาซัคสถาน และฐานโลจิสติกส์ระหว่างประเทศจีน-คาซัคสถานที่ท่าเรือเหลียนหยุนกั่ง ทางตะวันออกของจีนได้ทำหน้าที่เป็นประตูสู่ตลาดโลกให้แก่ประเทศเอเชียกลาง

อุโมงค์ทางรถไฟคามชิก(Qamchiq) ของทางรถไฟอังเกรน-พาพ (Angren-Pap) ที่สร้างโดยบริษัทจีน เป็นอุโมงค์ที่ยาวที่สุดในเอเชียกลาง ช่วยให้นักเดินทางในท้องถิ่นไม่ต้องข้ามภูเขาหรือใช้เส้นทางเบี่ยงผ่านประเทศเพื่อนบ้านเพื่อไปถึงจุดหมายปลายทางอีกต่อไป

นิคมอุตสาหกรรมที่สนับสนุนโดยจีนได้ผุดขึ้นในเอเชียกลาง ไม่เพียงแต่สร้างงานและฝึกอบรมวิชาชีพให้ประชาชนในท้องถิ่นจำนวนมหาศาล แต่ยังช่วยผลักดันการพัฒนาและยกระดับอุตสาหกรรมของท้องถิ่น

ตัวอย่างความร่วมมือในหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางระหว่างจีนและประเทศเอเชียกลางเหล่านี้สามารถอธิบายให้แจ่มชัดได้จากสุภาษิตของเอเชียกลางที่ว่า “กระสอบเปล่าจะตั้งตรงไม่ได้” และ “ต้นไม้จะได้รับความสนใจก็ต่อเมื่อออกผลเท่านั้น”

การพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับประเทศเอเชียกลางเป็นหลักประกันทางการเมืองที่สำคัญสำหรับความร่วมมือในแนวคิดหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง

ในทศวรรษที่ผ่านมา ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงได้เดินทางเยือนประเทศเอเชียกลางหลายครั้งและยังคงติดต่อกับผู้นำของประเทศต่าง ๆ หลายครั้งผ่านหลายวิธี เพื่อสนับสนุนให้ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับประเทศเอเชียกลางพัฒนาอย่างก้าวกระโดด

รถไฟบรรทุกสินค้าจีน-ยุโรปฉลองครบรอบ 10 ปีของการบริการรถไฟขนส่งสินค้าอี้อู-ซินเจียง-ยุโรป ออกเดิน
ทางจากอี้อู มณฑลเจ้อเจียงทางตะวันออกของจีน ไปยังประเทศต่าง ๆ ในเอเชียกลาง เมื่อวันที่ 23 เมษายน
2566 (พีเพิลส์เดลี่ ออนไลน์/กง เซียนหมิง)

ในการประชุมสุดยอดผ่านระบบทางไกลเพื่อเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 30 ปีแห่งการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างจีนกับประเทศเอเชียกลางที่จัดขึ้นเมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2565 ทั้งสองฝ่ายประกาศสร้างประชาคมเอเชียกลาง-จีนที่มีอนาคตร่วมกันมีความใกล้ชิดกันยิ่งขึ้นละเข้าสู่ยุคใหม่ของความสัมพันธ์

ปัจจุบัน จีนได้ยกระดับความสัมพันธ์หุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ที่ครอบคลุมทุกด้านอย่างถาวรกับคาซัคสถานสู่และสร้างหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์รอบด้านกับอุซเบกิสถาน คีร์กิสถาน ทาจิกิสถานและเติร์กเมนิสถาน โดยมีการลงนามเอกสารความร่วมมือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางกับห้าประเทศเอเชียกลาง

นอกจากนี้ ยังมีการผนึกกำลังที่แข็งแกร่งยิ่งขึ้นระหว่าง หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางของจีนกับนโยบายเศรษฐกิจใหม่ไบรท์ พาธของคาซัคสถาน ยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศของทาจิกิสถานภายในปี พ.ศ. 2573 ยุทธศาสตร์การพัฒนาที่ยั่งยืนแห่งชาติปี พ.ศ. 2583 ของคีร์กีซสถาน ยุทธศาสตร์การพัฒนาใหม่ของอุซเบกิสถานสำหรับปี พ.ศ. 2565-2569 และยุทธศาสตร์การพัฒนาของเติร์กเมนิสถานเพื่อฟื้นฟูเส้นทางสายไหมอันยิ่งใหญ่

สายสัมพันธ์ระหว่างประชาชนกับประชาชนเป็นรากฐานทางสังคมและสาธารณะให้แก่การสร้างหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง

ในทศวรรษที่ผ่านมา จีนกับประเทศเอเชียกลางได้มีการแลกเปลี่ยนฉันมิตรอย่างแน่นแฟ้นและต่อเนื่อง รวมทั้งยกระดับความเข้าใจร่วมกันและสืบสานมิตรภาพดั้งเดิม   ทั้งสองฝ่ายได้จับคู่จังหวัดหรือมณฑลพี่น้อง 62 คู่ ทำให้เห็นถึงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของทั้งสองฝ่ายที่มีปีละหลายแสนครั้ง สถาบันขงจื่อและห้องเรียนในประเทศเอเชียกลางมีประชาชนนิยมเรียนภาษาและวัฒนธรรมจีนมากขึ้น

ศูนย์ปฏิบัติการเทคโนโลยีและนวัตกรรมหลู่ปัน (Luban Workshop) เป็นโครงการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการด้านอาชีวศึกษาระดับนานาชาติของจีนซึ่งขึ้นเป็นแห่งแรกในเอเชียกลางที่กรุงดูชานเบ (Dushanbe) เมืองหลวงของทาจิกิสถาน นอกจากนี้ ยังมีพิธีเปิดศูนย์การแพทย์แผนจีนและคาซัคสถาน ศูนย์ความร่วมมือด้านการเกษตรจีน-เอเชียกลาง และสวนสาธิตวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตรจีน-เอเชียกลาง ทั้งสองฝ่ายยังร่วมกันเปิดตัวโครงการฝึกอบรมด้านการศึกษาและโครงการลดความยากจนสำหรับเกษตรกร

โครงการและแผนความร่วมมือเหล่านี้ล้วนบ่งบอกถึงรากฐานที่มั่นคงสำหรับมิตรภาพอันยาวนานนับพันปีระหว่างจีนกับประเทศเอเชียกลาง และการร่วมกันสร้างหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง

คาดว่าที่ประชุมสุดยอดจีน-เอเชียกลางจะส่งแรงกระตุ้นที่แข็งแกร่งมีคุณภาพสูงต่อความร่วมมือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางระหว่างจีนกับประเทศเอเชียกลาง ปัจจุบัน ประเทศเอเชียกลางต้องการยกระดับความร่วมมือกับจีนที่มีคุณภาพสูงยิ่งขึ้น

นายคาสซิม โจมาร์ต โตกาเยฟ (Kassym-Jomart Tokayev) ประธานาธิบดีคาซัคสถานกล่าวว่าการสร้างหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างชุมชนที่มีอนาคตร่วมกันสำหรับมนุษยชาติ และคาซัคสถานจะยังคงสนับสนุนและมีส่วนร่วมในความร่วมมือนี้ต่อไป

นายเอ็มมาลี ราห์มอน ประธานาธิบดีทาจิกิสถานกล่าวว่า ยินดีให้ความร่วมมือกับหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง และขยายความร่วมมือกับจีนในด้านเศรษฐกิจและการค้า อุตสาหกรรม พลังงาน และโครงสร้างพื้นฐานภายใต้กรอบความร่วมมือนี้

นายเซอร์ดาร์ เบอร์ดิมูฮาเมดอฟ ประธานาธิบดีเติร์กเมนิสถานแสดงออกถึงความเต็มใจที่จะส่งเสริมการผนึกกำลังระหว่างยุทธศาสตร์การพัฒนาของเติร์กเมนิสถานและหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง เพื่อฟื้นฟูเส้นทางสายไหมอันยิ่งใหญ่ และขยายความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการค้ากับจีนต่อไป

จีนกับประเทศเอเชียกลางยังคงปรับพัฒนาการอำนวยความสะดวกทางการค้า การลงทุนและขยายการลงทุนร่วมกัน ขณะเดียวกัน ทั้งสองฝ่ายจะยังคงกระชับความร่วมมือด้านกำลังการผลิต พลังงาน การเกษตร เศรษฐกิจดิจิทัลและสาขาอื่น ๆ ต่อไป เพื่อให้มั่นใจว่าโครงการความร่วมมือที่สำคัญมีความคืบหน้าอย่างราบรื่น สร้างจุดเติบโตใหม่สำหรับความร่วมมือทวิภาคี และสร้างประโยชน์ให้กับประชาชนมากยิ่งขึ้น

เมืองซีอาน ในฐานะจุดเริ่มต้นของเส้นทางสายไหมโบราณและเป็นเมืองเจ้าภาพของในการจัดการประชุมสุดยอดที่กำลังจะมีขึ้น จีนและประเทศเอเชียกลางจะใช้โอกาสนี้ส่งเสริมความร่วมมือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางที่มีคุณภาพสูง และมีส่วนร่วมใหม่ๆ มากขึ้นในการสร้างชุมชนจีน-เอเชียกลางที่มีอนาคตร่วมกันมีความใกล้ชิดกันยิ่งขึ้นด้วย