ผู้สืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมประยุกต์ใช้นวัตกรรมสานต่องานศิลปะการตัดกระดาษจีนไท่หยวน

ที่สถาบันศิลปะการตัดกระดาษแบบดั้งเดิมในมณฑลซานซี ทางตอนเหนือของจีน หวางอินเฟิงใช้กรรไกรประดิษฐ์งานตัดกระดาษตัวอักษรจีนรูปงูอย่างคล่องแคล่วภายในเวลาไม่ถึง 20 นาที อักษรจีนตัวนี้อ่านว่า “ฝู” แปลว่า “โชคลาภ”

ศิลปะการตัดกระดาษไท่หยวนมีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 2,000 ปี และได้รับการคัดเลือกให้เป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของชาติจีนในปี 2564

หวาง ตัวแทนผู้สืบทอดรูปแบบศิลปะดั้งเดิม เธอได้รับการยกย่องให้เป็นผู้สืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ในระดับชาติเมื่อไม่นานมานี้

สำหรับหวาง นวัตกรรมกลายเป็นสิ่งที่ไม่อาจแยกจากขั้นตอนการออกแบบของเธอได้ เธอสามารถใช้แผ่นฟอยล์สแตนเลสขนาดบางเฉียบเพียง 0.015 มิลลิเมตรเพื่อสร้างผลงาน “การตัดกระดาษ” เจดีย์คู่ที่วัดหย่งจั่วอันโด่งดัง ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของเมืองไท่หยวน เธอยังสามารถเปลี่ยนผ้าไหมสีแดงและกระดาษให้กลายเป็นเข็มกลัดผีเสื้อสำหรับชุดเดรส การออกแบบตัวอักษร “ฝู” บนชามเซรามิก สติกเกอร์ตัวการ์ตูนสำหรับงานแต่งงาน และการจำลองภาพวาดโบราณด้วยการตัดกระดาษอีกด้วย

หวางใช้มีดแกะสลักเพื่อสร้างงานตัดกระดาษที่ซับซ้อน เทคนิคการใช้กรรไกรและเครื่องมือแกะสลักร่วมกันนี้สะท้อนถึงการผสมผสานรูปแบบการตัดกระดาษในภาคเหนือและภาคใต้ของจีน

หวางกล่าวว่า “ฉันร่างรูปร่างต่าง ๆ ด้วยกรรไกร แล้วจึงปรับแต่งรายละเอียดด้วยมีดแกะสลัก นี่คือสิ่งที่ทำให้การตัดกระดาษไท่หยวนมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว”

หวางได้พัฒนาความรักในการตัดกระดาษตั้งแต่สมัยเด็ก โดยได้รับแรงบันดาลใจจากแม่ของเธอ ในความทรงจำของเธอ จิตวิญญาณแห่งเทศกาลตรุษจีนถูกถ่ายทอดออกมาอย่างชัดเจนผ่านกระจกหน้าต่างที่ประดับด้วยกระดาษตัดสีแดง

หลังจากสำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัย หวางทำงานเป็นนักบัญชี จุดเปลี่ยนของเธอมาถึงเมื่อเพื่อนของเธอต้องการของขวัญแบบจีนดั้งเดิมสำหรับทริปไปแคนาดา หวางจึงได้สร้างผลงานกระดาษลายนักษัตรสีแดงสดใส เมื่อกลับมา เพื่อนของเธอจึงขอผลงานกระดาษลายนักษัตรเพิ่ม เนื่องจากผลงานของหวางได้รับความนิยมมาก การตอบรับอย่างกระตือรือร้นจากเพื่อนชาวต่างชาติและชาวจีนโพ้นทะเลทำให้หวางรู้สึกตื่นเต้น และเป็นแรงบันดาลใจให้เธอเปลี่ยนงานอดิเรกในวัยเด็กให้กลายเป็นอาชีพตลอดชีวิต

หวางคิดว่าศิลปะกระดาษตัดไท่หยวนไม่ควรถูกจำกัดอยู่แค่บนหน้าต่าง เธอกล่าวว่า “รูปแบบการใช้ชีวิต, ความชอบด้านสุนทรียศาสตร์ และสภาพแวดล้อมในการใช้ชีวิตของผู้คนเปลี่ยนไปแล้ว หากการตัดกระดาษไม่พัฒนาไปตามกาลเวลา มันก็จะค่อยๆ ถูกกำจัดออกไปจากตลาด”

สำหรับหวาง เธอคิดว่าการผสานศิลปะการตัดกระดาษไท่หยวนเข้ากับชีวิตประจำวันเท่านั้นจึงจะสามารถสืบทอดงานได้อย่างมีประสิทธิผล โดยคำนึงถึงลูกค้าเป้าหมายและสถานการณ์การใช้งานระหว่างการสร้างสรรค์ ขณะเดียวกันก็ปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงด้านสุนทรียศาสตร์ร่วมสมัย

ในขณะที่ความต้องการตกแต่งหน้าต่างแบบดั้งเดิมลดลง แต่ความต้องการตกแต่งบ้านยังคงเท่าเดิม ซึ่งนำไปสู่การประยุกต์ใช้วิธีการตัดกระดาษรูปแบบใหม่

เมื่อมองเห็นศักยภาพของศิลปะการตัดกระดาษในฐานะของขวัญ หวางและสามีจึงได้พัฒนาของที่ระลึกจากการตัดกระดาษ เช่น อัลบั้มของขวัญ โคมไฟ พัด และที่คั่นหนังสือสุดสร้างสรรค์ หลังจากที่วิดีโอเกม AAA ของจีนอย่าง "Black Myth: Wukong" และภาพยนตร์เรื่อง "Ne Zha 2" ได้รับความนิยม หวางจึงได้สร้างงานศิลปะเลียนแบบซึ่งขายหมดอย่างรวดเร็ว

หวางยังตัดสินใจที่จะแสวงหาของสะสมระดับไฮเอนด์ผ่านการผลิตซ้ำ เช่น การตัดกระดาษเป็นภาพวาดชิ้นเอกโบราณ

ผู้สืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ที่เป็นตัวแทนจะต้องสร้างผลิตภัณฑ์ที่ตอบสนองความต้องการของตลาดพร้อม ๆ กับปฏิบัติตามหน้าที่ในการปกป้องและส่งต่องานหัตถกรรมแบบดั้งเดิม ตามที่หวางกล่าว

เธอกล่าวว่า “อาชีพศิลปินตัดกระดาษนั้นมีขีดจำกัด ดังนั้น ถึงแม้ว่าสภาพร่างกายของฉันยังเอื้ออำนวย แต่ฉันอยากจะสร้างผลงานอื่น ๆ เช่น ภาพวาดจำลองโบราณที่จับภาพความงามของวัฒนธรรมดั้งเดิม และถ่ายทอดให้กับคนรุ่นต่อไป”

เพื่อส่งต่อศิลปะการตัดกระดาษจากรุ่นสู่รุ่น หวางตระหนักถึงความสำคัญของการเริ่มต้นตั้งแต่เด็ก ๆ “เมื่อเด็ก ๆ เริ่มมีความสนใจและเชี่ยวชาญทักษะพื้นฐานแล้ว พวกเขาจะผูกพันกับศิลปะการตัดกระดาษไปตลอดชีวิต” เธอกล่าว

ตั้งแต่ปี 2556 หวางได้ร่วมมือกับโรงเรียนประถมและมัธยมศึกษาในมณฑลซานซีและศูนย์วัฒนธรรมในไท่หยวน โดยนำศิลปะการตัดกระดาษไท่หยวนมาใช้ในห้องเรียนมานานกว่าทศวรรษ นอกจากนี้ เธอยังนำลูกศิษย์กว่าสิบคนของเธอไปสอนอีกด้วย

ปีนี้ หวางกำลังเตรียมจัดหาการตกแต่งด้วยกระดาษตัดครบวงจรให้กับสถานที่ต่าง ๆ ในประเทศและต่างประเทศหลายแห่ง ขณะเดียวกันก็สำรวจความร่วมมือกับแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซเช่น Amazon เพื่อโปรโมทผลงานการตัดกระดาษไท่หยวนในตลาดต่างประเทศ

หวางกล่าวว่า เธอจะยังคงปรับปรุงแนวทางการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ และทำทุกวิถีทางที่เป็นไปได้เพื่อส่งเสริมศิลปะการตัดกระดาษอันล้ำลึกให้กับผู้คนในวงกว้างมากขึ้น